АРЫНҒАЗЫ (1800 — 33, Ресей, Калуга) — мемл. кайраткері, сұлтан, композитор. Батыр сұлтанның шөбересі, Әбілқайыр ханның жиеншары (Батыр — Қайып — Әбілғазы — Арынғазы). Ол өзіне қараған елді рубасылары арқылы емес, сенімді батырлар, жасауылдар арқылы билеуге, басқару жүйесін әскери ақсүйектердің күшімен нығайтуға ұмтылды. Билер сотының орнына қазылар сотын құрды. Кіші жүзде біртұтас хандық басқару жүйесін құруға әрекет жасаған атасы Қайыптың ісін әрі қарай жалғастырып, саяси билікгі өз қолына алуға тырысты. А. сұлтанның саяси беделінің көтерілуінен қауіптенген Ресей патшасы “Кіші жүзге хан етеміз”, — деген желеумен оны 1821 ж. Петербургке шақыртып тұтқындады да, кейін Калугаға жер аударды. А. сұлтанды әйелі Балым іздеп барған. А. бірнеше күй шығарған композитор. Оның шығармаларының ішінде бізге жеткені “Арынғазы” күйі. Ұрпақтары орыстанып кеткен, Мәскеуде тұрады.