АҚТАУ — Маңғыстау облысының орталығы (1973 — 88, 1990), қала, теңіз жөне әуе порты. Каспий теңізінің шығ. жағасында орналасқан. Қаланың шығысында 40 км жерде әйгілі Қарақия ойысы жатыр. Жер бедері тегіс, ол, негізінен, коррозиялық және дефляциялық әрекеттерден түзілген. Климаты құрғақ континеттік. Қаңтардағы орташа темп-ра -2 — 4°С, шілдеде 26 — 28°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлш. 180 — 200 мм. Жер асты сулары тереңде және олар сәл ащы болып келеді. Қала маңы шөлдің сұр және сұрғылт топырағында бұйырғын, жусанды және сортаң шөптесін өскен дала. Маңғыстау түбегінде мұнай, газ, уран. т.б. қазба байлықтарының ашылуына байланысты іргетасы 1959 ж. қаланған. 1963 ж. оған қала мәртебесі берілді. А. біраз уақыт Шевченко аталып (1964—91), кейіннен тарихи жер атауы қалпына келтірілді. А. қ-лық әкімшілігінің құрамына Маңғышлақ және Өмірзақ кенттері кіреді. Тұрғындары 157,4 мың (1998). Қалада қазақтардан да басқа көптеген ұлт өкілдері тұрады. А-да облыстың басты кәсіпорындары шоғырланған. Химия өндірісі дамыған, газ өңдеу, пластмасса зауыттары, металлургия комбинаты бар. Олардың негізгі өнімдері: минералдық тыңайтқыштар, күкірт қышқылы, жасанды аммиак, полистирол болып табылады. Тамақ, жеңіл өнеркәсіп, тұрмыстық қызмет кәсіпорындары жұмыс істейді. Қаланың құрылыс ұйымдары А. өңіріндегі қиыршық құм қоспалары, құрылыс құмы, ұлутас пен керамзит шикізаты кен орындарын пайдаланады. А-да 1972 ж. дүние жүзінде тұңғыш рет шапшаң нейтрондарға негізделген БН-350 реакторы бар энергия комбинаты іске қосылды. Соның нәтижесінде қала мұнай өнімдерімен бірге, атом энергиясын да пайдаланады. Атом электр ст-ның қуатымен теңіз суын тұщылайтын қондырғы жұмыс істейді. А. респ-ның батысындағы ғыл. және мәдени орталықтардың бірі. Мұнда ҚР ҒМ — ҒА-на қарасты Ботаника бағы, мұнай-газ ғыл.- зерт. және жобалау ин-ты, Ш. Есенов атынд. Ақтау университеті, арнаулы орта оқу орындары, муз., спорт, жалпы білім беретін мектептер, Абай атынд. мәдениет сарайы, обл. театр, тарихи-өлкетану мұражайы, телерадиостудия, кітапханалар, конақүйлер, медициналық мекемелер бар. Қаланың бас жоспары 1968 ж. бекітілді. Жобалау және кұрылыс істері арх. А.В. Коротковтың басшылығымен жүргізілді. Теңіз жағасы халықтың демалуына және су спортын дамытуға қолайлы. А. қ-ның архитектуралық ансамблін жасаушы сәулетшілер конструкторлар мен құрылысшылар тобына Лениндік (1966), КСРО Мемл. (1977) сыйлықтары, қатал табиғат жағдайында адамдар тұратын әсем көгалдандырғаны және сумен қамтамасыз еткені үшін халықар. архитекторлар одағының алтын медалі мен Патрика Аберкромби атынд. сыйлық берілді. Әсемдігі жөнінен қала Кавказдың Қара теңіз жағалауындағы көптеген курортты орындардан кем түспейді. Ұлутастан тұрғызылған көп қабатты үйлер өзінің сыртқы әдемілігімен және ішінің көркемдігімен көз тартады. Су тапшылығынына қарамастан, қала жақсы көгалдандырылған. Көшелерде әсем бұталар көп, үйлердің аралығына шағын скверлер, гүлзарлар жасалған. Каспий т-нің жағалауында профилакторийлер, әсем коттедждер, қоғамдық тамақтану, тынығушыларға мәдени қызмет көрсету орындары бар жақсы жабдықталған демалыс аймағы құрылған.