Жасушалық құрылымдар – бұл жасушаның ішінде орналасқан және оның тіршілік әрекеттерін қамтамасыз ететін әр түрлі құрылымдар. Әрбір жасуша өзінің функционалдық міндетін атқаратын түрлі органоидтардан тұрады. Жасушалық құрылымдардың негізгі түрлеріне мыналар жатады:
1. *Цитоплазма* – жасуша мембранасының ішіндегі сұйықтық, органоидтар мен басқа да құрылымдарды қоршап тұрады. Цитоплазма жасушадағы химиялық реакциялар жүретін орын болып табылады.
2. *Ядро* – жасушаның негізгі басқарушы орталығы. Ядро жасушаның генетикалық ақпаратын сақтайды, ол ДНҚ-мен байланысты және жасушаның бөлу процесін реттейді. Ядро ядролық мембранамен қоршалған.
3. *Митохондриялар* – жасушаның энергия өндіру орталығы. Митохондрияларда АТФ (аденозинтрифосфат) молекулалары синтезделеді, ол жасушаның барлық энергия қажеттіліктерін қамтамасыз етеді. Олар «жасушаның энергетикалық станциясы» деп аталады.
4. *Рибосомалар* – белоктардың синтезін жүзеге асыратын органоидтар. Рибосомалар цитоплазманың ішінде немесе эндоплазмалық торда орналасады.
5. *Эндоплазмалық тор (ЭПТ)* – бұл мембранамен жабылған жүйе, ол жасуша ішіндегі заттар тасымалдауды және синтезді қамтамасыз етеді. ЭПТ екі түрге бөлінеді: қатты (құрамында рибосомалары бар) және жұмсақ (рибосомасыз).
6. *Гольджи аппараты* – жасуша ішіндегі заттардың өңделуі, буып-түйілуі және тасымалдануын қамтамасыз ететін органоид. Гольджи аппараты жасуша ішіндегі ақуыздарды, липидтерді және басқа да молекулаларды сұрыптап, оларды сыртқа шығаруға дайындалады.
7. *Лизосомалар* – бұл органоидтар жасушаның ішіндегі қалдықтарды жоюға және ескі немесе зақымдалған органоидтарды бұзуға қатысады. Олар гидролитикалық ферменттерді қамтиды, олар жасуша ішіндегі химиялық реакцияларды жүзеге асырады.
8. *Цитоскелет* – жасушаның құрылымын қалыптастыратын және оның пішінін сақтайтын талшықты құрылымдар. Цитоскелет жасушаның қозғалғыштығын қамтамасыз етеді және ішкі тасымалдауды реттейді.
9. *Жасуша мембранасы* – жасушаның сыртқы қабаты, ол жасушаны қоршап, оның құрамындағы заттар мен қоректік заттардың кіріп-шығуын реттейді. Мембрана липидті қосқабаттан тұрады және оны түрлі рецепторлар мен белоктар толықтырады.
10. *Вакуольдер* – өсімдік жасушаларында кездесетін органоидтар, олар су мен қоректік заттарды сақтауға арналған. Вакуольдер жасушаның тұрақты ішкі қысымын (тұрақтылық) сақтауға көмектеседі.