Ұзақбайланыскабельдері (ҰБК) қолдануаумағынабайланыстықалааралық, магистральді, төменжиілікті (қосылужелілеріндежәнеауалықбайланысжелілеріндекабельдіендірмеде), аумақішілік (аймақты) жәнеауданішілік (ауылдық) байланыстарғабөлугеболады.
Қалааралықкабельдерде ҚТК қарағанда мыс сымдарыныңдиаметріүлкенболады. Бұлұзақжоғарыжиіліктібайланыстыұйымдастырукезіндежелідегіашусигналыназайтуқажеттілігінебайланысты, бұл магистраль бойыменкүшейткішпунктерініңарасында ара қашықтықтаұлғайтушықамтамасызетеді.
Көбінесежоғарыжиілікті К-60 (12…252 КГЦ). Изоляцияланғанөткізгіштердітөртеуденширатуолардыөзараәсерлерденқорғайды. ҰБК мұндайтөртеулік 4 немесе 7 боладыылғалданқорғауқабығықорғасынды, алюминьдінемесеболаттыгофрирленген. Жергесалынатын ҰБК-де типті бронь, ал су астынажүргізілетін ҰБК типті бронь қолданылады. Кеңтараған изоляция-кордельд3 – полистиральды.
ҰБК марка түрлерінемысалкелтірейік:
МК СБ 7х4х1,2; МК САШ 7х4х1,2; МК СС 4х4х1,2.
Сурет 3.7. Симметриялыаймақтықбайланыстың 3Кһ 1х4 біртарттіккабелі (а) жәнеауылбайланысының ПР ППМ (б) біржұптыкабелі
1-ток өткізгішжелі; 2,3-полиэтиленді изоляция жәнетолтырғы; 4-экран (алюминий); 5-полиэтиленді қабық.
Сурет 3.8 Аймақтықбайланыстыңбіркоаксиалды кабель.
а) – жерастыВКПАШпөткізуүшін; б – ауалықаспаВКПАШптүшін; 1- ішкі мыс өткізгіші; 2- ұсақсаңылаулыполиэтиленді изоляция; 3-алюминді ішкіөткізгіш; 4- полиэтилендіқабық; 5-болатты трос
Ауылдықжәнеаймақтықбайланыскабельдері ҰБК салыстырғанд аз көлемдіақпараттыжеткізугеарналған, сондықтанолартөменжиіліктежұмысжасайды, бірақмұндайжелілердіңжалпыұзақтығыорасанзор, яғникабельдербопболудықажететедіжәнеолардыңконсрукциясытехнологиялықболуыкерек. Симметриялықкабельдербіртөрттік (мысалы, 3КП 1х4 маркалынемесебіржұпты; ПРПП м 1х2 маркалы) болыпшығарылады. Коаксимальдыкабельдертөртнемесеекі аз габариттіөткізгіштердиаметріқатынасымен 1,2/4,6 коаксимальдыжұптарыболады (Сурет 3.8).
3.5Оптикалық байланыскабельдері
Өзініңқызметібойыншаоптикалықкабельдерқалааралық, қалалық, объектіжәнемонтаждыболыпбөлінеді.
ҚалааралықОКедәуірдәрежедегіақпараткөлемініңүлкенқашықтықтарғажеткізугеарналғансондықтандабылдың аз ғанаөшуінқамтамасызетеді, аз дипрессияғаиеболуықажет. Бұғанградиенттінемесебірмодалыоптикалықталшықтардықолдануарқылыжетугеболады.
ҚалалықОКқалааралық АТС немесебайланыс ………. арасындақосужелісіретіндеқолданылады. Оларәдетте, желілікрегенераторлардыңаралықсызжұмысынаесептелген, яғниқысқақашықтарға (5…10 км), жәнеканалдар аз ғанасанына. Бұлкабельдердесатылыкөпмодалынемесеградиенттіоптикалықталшықтарқолданылады.
Объектіліоптикалықкабельдеріәртүрліақпараттарды объект ішіндетаратуүшінқызмететеді. Оларғабөлекобъектілерпдіңақпараттықжүйелерінеарналғанкабельдер (самолеттерге, кемелергежәнет.б) жәнеәртүрлітүрдегібайланыстымекемелердеұйымдастыруүшінарналғанкабельдержатады. Бұлжелілердіңкабельдеріжеңілконструкциялыболады, яғнижеңілқорғанысжабыны, себебіолармекемеішіндесалынады. Олардықабығыәдеттежануқасиетіжоқматериалданжасалады (ПВХ пластикаты). МонтаждыОКішкіжәнеблокаралықмонтажды аппаратура үшінарналған.
Оптикалықкабельдердіжүргізужәнеэксплуатациясынабайланыстыжерастынемесетелефондыкабельдіканализациядажүргізуүшінжәне су асты (үлкен су тосқауылдарыарқылыбайланысұйымдастыру), жәнедалалық (жердіңбетіненжүргізуүшін).
Оптикалықкабельдіңерекшелігімеханикалықжәнебасқа да қоршағанортаныңәсерінежоғарысезімталдыферекционалдыэлементі – оптикалықталшық, бастыконструктивті элемент – оптикалық модуль (ОМ), яғниоптикалықталшыққатығызнемесеқұбырлыполимерліқорғанысжабыныжабылады. Соңғыкездекеңінентарағанмодульдіңбірі-диаметрі 2 мм;
ішіндеартықұзындықтабірнемесебірнешеоптикалықталшықтарыболады.
Мұндаймодульдердіңішіненгерметизациялайтынқұрам мен беріктендіретінжоғарыберіктіполимерліжіптерсалынады. Кеңінентарағаноптикалықкабельдіңбірі – модульдіконсрукциясы. Мұндаорталықкүшберетінэлементтіңайналасынанбірнешемодульдерширатылған, жәнемұндайөзекшеніңсыртынандемпфирленгенэлементтер, ылғалданқорғауқабықтарыжәне бронь жабындары.
Оптикалықкабельдіңтиптікконсрукциясы 3.9 суреткөрсетілген.
Сурет 3.9. оптикалықкабельдіңтиптікконсрукциясы: а-оптикалықмодульдердіораутүріндеөзекшесімен; б-ленталы; в-профильдіөзекшесімен; 2-орталық түтікшесімен; 1-оптикалық талшық; 2-оптикалық модуль; 3-бекітетін элемент; 4-сыртқы қорғанысполимерліқабық; 5-профильді өзекше.
Ескерекететінжағдай, оптикалықкабельдердіңәдеттегібайланыскабельдеріненбірнешеқатарартықшылығы бар. Жаңадансалыныпжатқанұзақ, аймақтықбайланысжелілеріжәнеқалалықтелефон жүйелеріндегіқосылужелілерінде тек ғанаоптикалықкабельдерқолданылады. Әдеттебайланыскабельдеріқалалық абонент желелеріндежәнеауылдықбайланысжелілеріндеқолданылады. Мыс өткізгіштері бар ұзақжәнеаймақтықбайланыстысимметриялықкабельдерініңшығарылуышектеулі.