Жерлендіргіш қондырғылардың тағайындалуы және есептелуі.
Барлық электр қондырғылар металдық бөліктері кернеу астында болмайтын, бірақта оқшаулағыштың бұзылуына байланысты кернеу астында болғанда жерге сенімді байланысу керек.
Бұл жерлендіргіш қорғаныс- деп аталады, себебі оның мақсаты қызмет ететін жұмысшыларды аса қауіпті кернеуден қорғайды. 500 В және одан жоғары барлық қондырғыға жерлендіру міндетті. Ал өнеркәсіп ішінде және сыртында 35 кВ-тен жоғары айнымалы токта міндетті.
Электр қондырғылардың жерлендіретін: электр машинаның корпусы, трансформаторлар, аппараттар, өлшегіш трансформаторлардың екінші орамасы, электр аппараттардың жетегі, таратқыш щиттардың каркасы, пульттер, шкафтар, таратқыш қондырғылардың металдық құрылысы және қондырғылардың электр жабдығына байланысты басқа металдық құрылысы.
Жерлендіру электр қондырғыларының немесе аппараттардың дұрыс жұмыс істеу шарттарын қалыптастыру үшін тағайындалғанды жұмыстық жерлендіргіш- деп аталады.
Жұмыстық жерлендірулерге трансформаторларды нейтральді жерлендіру, генераторлар, доғасөндіргіш катушкалар жатады. Жұмыстық жерлендіргішсіз аппарат өзінің функциясын орындай алмайды немесе электр қондырғылардың жұмыс режимі бұзылады.
Жабдықтарды найзағайдан қорғау үшін разрядниктің көмегімен найзағай қорғағыш қолданылады. Бұндай жерлендіргіш найзағай қорғағыш- деп аталады.
Жерлендірудің үш типін орындалуы үшін табиғи және жасанды жерлендіргіштер қолданылады.
Табиғи жерлендіргіш ретінде суөткізгіш трубалар, кабельдердің қабықшалары, фундаменттері және ғимараттардың металдық бөлігі, беріктік фундамент, сенімді жерлендіргіш, трос-берік жүйесі қолданылады.
Жасанды жерлендіргіш ретінде металды сымдар, бұрыштар, сызықтар қолданылады.
Жекелеген жермен қосқыштардың тоқтың таралу кедергісі қосқыштардың конфигурациясына, жерде орналасу түріне және топырақтың меншікті кедергісіне байланысты болады. кейбір жекелеген жермен қосқыштардың кедергілерін есептеу формулалары төменде келтірілген:
– топырақтың меншікті есептік кедергісі, Ом∙м;
-стерженьнің ұзындығы, м;
-стерженьнің диаметрі, м;
-орнату тереңдігі, м
Электрод өлшемдері
Электрод диаметрі мм;
Электрод ұзындығы м;
Электродты көму тереңдігі м;
Топырақтың меншікті кедергісі Ом·м;р=210
Электродтар ара қашықтығы мен электрод ұзындығының қатынасы .
Жермен қосқыштарды есептеу кезінде бірінші кезекте қосқыштарды орналастыру әдісіне байланысты формулаларға сәйкес жекелеген қосқыштың тоқ таралу кедергісін анықталады.