Ен, таңба

Ен, таңба

Ен, таңба, (ғұрып). «Алаш, алаш болғанда, Алаша-хан болғанда, Таңбасыз тай, енсіз қой болғанда» (Ауыз әдебиетінен).
Қазақ дәстүрінде жақын-жуық адамдарының баласына құлын, тай, бота, қошақан т. б. мал төлін атап, оның құлағына ен салдыратын ғұрып бар. Бұл үлкендер үшін сыйласудың, құрметтеудің белгісі болса, бала үшін үлкен қуаныш. Баланың көңілі өсіп, малға, еңбекке деген ынтасы, туған-туысқа деген жақындық ықыласы артады. Әр ауылдың, үйдің малға салатын өзіндік таңбалары болған. Мысалы, тілік, ойық, қиық, кесік, сырға, ойма ен, кез ен тағы басқа.
Ен таңбасының шығу тарихы тым әріде жатыр. Ол атақты ғалым М. Қашғаридің «Диуан лұғат ат-түрік» («Түркі тілдерінің сөздігі») атты шығармасында да айтылған. Таңба сонымен бірге қазақ руларының өзіндік таным белгілерін де анықтайды. Мысалы: Арғынның таңбасы — кез, Қыпшақтыкі — әліп, Керейдікі — ашамай, Ошақтынікі — тұмар, Дулаттікі — дөңгелек, Бағаналынікі-бақан, тағы сол сияқты. Таңба мен ен сол кездің «мөрі» десе де болады.